مطالعه تغییرات آنزیم های کیتیناز و گلوکاناز و پروفایل پروتئینی جدایه های جهش یافته قارچ trichoderma harzianum با اشعه گاما در افزایش پتانسیل آنتاگونیستی علیه macrophomina phaseolina

چکیده : trichoderma spp. به عنوان یکی از عوامل کنترل بیولوژیکی موثر بر علیه دامنه وسیعی از پاتوژنها مانند macrophomina phaseolina (tassi) goid شناخته می شود که از طریق استراتژی های گوناگونی از جمله تولید آنزیمهای تجزیه کننده دیواره سلولی (کیتیناز و گلوکاناز) فعالیت می کند. یکی از عوامل محدود کننده کاربرد جدایه های تریکودرما به عنوان عامل کنترل بیولوژیکی، پایین بودن میزان تاثیر آن در سطح مزرعه است. بر این اساس، دست ورزی های ژنتیکی با استفاده از ایجاد جهش به دنبال ارتقای پتانسیل آنتاگونیستی این قارچ به منظور بهبود قدرت کنترلی آن هستند. لذا تأثیرات القای جهش با استفاده از اشعه گاما با دز 250 gry بر روی میزان تولید آنزیم های کیتیناز و گلوکاناز در کلنی های حاصل از کنیدیوم های دو گونه trichoderma harzianum (rifai) و trichoderma viride (pers) در پژوهشکده تحقیقات کشاورزی و پزشکی هسته ای کرج در این مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت. از بین ده جدایه جهش یافته منتخب t. harzianum تنها در یکی از آنها میزان تولید آنزیم کیتیناز در مقایسه با شاهد (وحشی) کاهش نشان داد (جهش منفی) و 80% جهش ها تأثیر مثبت داشتند. در گونه t. viride جهش های مثبت بالاتر بوده و 9/90% جهش ها به افزایش تولید آنزیم کیتیناز منجر شدند. در ارزیابی از آنزیم گلوکاناز تنها 60% از جدایه های جهش یافته گونه t. harzianum دارای جهش مثبت بوده و سه جدایه دارای جهش منفی در گونه t. viride مشاهده شد. آزمون های کشت متقابل نشان دادند که هشت جدایه از گونه t. harzianum و ده جدایه از گونه t. viride از نظر آماری توانایی کنترل بیشتری در مقابل m. phaseolina نسبت به جدایه وحشی داشتنه اند. مطالعه پروفایل پروتئینی این جدایه های جهش یافته این تئوری را تقویت نمود که افزایش تولید آنزیمهای تجزیه کننده دیواره سلولی از طریق القای موتاسیون با اشعه گاما می تواند منجر به افزایش پتانسیل آنتاگونیستی در اکثر جدایه ها شود. سایر جدایه های جهش یافته با افزایش قدرت آنتاگونیستی علیه m. phaseolina که میزان بالاتری از تولید آنزیم را نشان نداده اند احتمالاً واجد جهش هایی در سایر مکانیسم های بیوکنترلی می باشند.